Wojna secesyjna

• konstytucja Stanów Zjednoczonych nie wypowiadała się w sprawie niewolnictwa i kwestię tę pozostawiono do samodzielnego rozstrzygnięcia każdemu ze stanów - w efekcie ustalił się podział na stany wolne i niewolnicze
• w 1818 roku Unia składała się z 21 stanów, z czego 11 było wolnych i 10 niewolniczych - był to podział na wolną Północ i niewolnicze Południe
• w 1819 roku pojawiła się kwestia przyjęcia do Unii dwóch nowych terytoriów: Alabamy i Missouri - oba stany były niewolnicze, a to dałoby przewagę w Senacie Południu
• ostatecznie w 1819 roku przyjęto do Unii Alabamę, co zapewniło równowagę w Senacie, ale wokół Missouri nadal toczono spory - po obu stronach pojawiały się groźby secesji
• 1820 rok - kompromis Missouri - do Unii przyjęto Missouri jako stan niewolniczy, ale równocześnie ze stanu Massachusetts wydzielono nowy stan: Maine, który miał być wolny, a dodatkowo ustalono granicę między stanami wolnymi i niewolniczymi na 36°30' szerokości geograficznej północnej, a jedynym wyjątkiem miał być właśnie stan Missouri - w ten sposób utrzymano równowagę między stanami wolnymi i niewolniczymi
• politycy Północy - późniejsi republikanie (partia republikańska powstała w 1854 roku) - występując przeciw rozszerzaniu zasięgu niewolnictwa kierowali się raczej motywami politycznymi niż humanitarnymi - chcieli utrzymać swoją przewagę w Senacie i kolegium elektorskim przeciw demokratom z Południa
• zresztą na Północy stano na stanowisku legalizmu i uważano, że nie można siłą narzucić Południu zniesienia niewolnictwa, gdyż stałoby to w sprzeczności z gwarantowaną przez konstytucję nienaruszalnością własności prywatnej
• w stanach północnych skupił się przemysł amerykański (4/5 wszystkich zakładów przemysłowych i kopalni), podczas gdy stany południowe miały prawie wyłącznie charakter rolniczy
• na Południu korzystano na plantacjach z pracy niewolniczej i wszelkie akcje na rzecz zniesienia niewolnictwa uważano za groźbę ruiny gospodarczej
• uprzemysłowione stany północne domagały się ceł ochronnych, gdyż obawiały się konkurencji przemysłu europejskiego, a z kolei stany południowe były przeciwne takiej polityce, obawiając się, że w odwecie kraje europejskie wprowadzą cła na eksportowane z Południa bawełnę i tytoń
• w 1821 roku grupa amerykańskich filantropów zakupiła niewielki obszar w Afryce i osiedliła tam wyzwolonych niewolników - takie były początki Liberii

• 1852 rok - ukazała się książka Harriet Beecher - Stowe "Chata wuja Toma", opisująca cierpienia niewolników murzyńskich, a zarazem pokazująca wzorce szlachetnych białych abolicjonistów
• 1845 rok - Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął rezolucję o przyjęciu Teksasu do Unii - doprowadziło to do wojny z Meksykiem w latach 1847 - 48, w efekcie której pokonany Meksyk musiał zgodzić się nie tylko na wstąpienie Teksasu do Unii, ale także zrezygnować z części Kalifornii
• 1846 rok - na mocy kompromisu między Wielką Brytanią a Stanami Zjednoczonymi ustalono granice między Kanadą a Stanami Zjednoczonymi na 49° szerokości geograficznej północnej
• w połowie lat 50 - tych, w wyniku obniżenia przez prezydenta demokratę Franklina Pierce'a ceł na towary importowane, napływ towarów zagranicznych wywołał kryzys gospodarczy, czego efektem był wzrost popularności republikanów
• 1859 rok - abolicjonista John Brown podjął nieudaną próbę wywołania powstania niewolników w Wirginii - został ujęty i stracony
• wystąpienie Johna Browna uświadomiło Południu jakim zagrożeniem stał się w międzyczasie abolicjonizm, tym bardziej, że na Północy John Brown urósł do rangi bohatera - w konsekwencji na Południu zaczęli coraz liczniej podnosić głosy zwolennicy secesji
• listopad 1860 roku - wybory prezydenckie wygrał Abraham Lincoln, który nigdy nie krył swej niechęci wobec niewolnictwa - zdecydowało to o rozłamie

• 20 grudnia 1860 roku - Karolina Południowa jako pierwsza ogłosiła wystąpienie z Unii - w ślad za nią kolejne stany Południa ogłaszały secesję
• luty 1861 roku - w Montgomery, stolicy Alabamy, zebrali się przedstawiciele stanów, które wystąpiły z Unii i ogłosili utworzenie Skonfederowanych Stanów Ameryki, czyli potocznie Konfederacji Południowej - tymczasowym prezydentem Konfederacji wybrany został Jefferson Davis
• łącznie do Konfederacji przystąpiło 11 stanów Południa, które uchwaliły swoją konstytucję
• w Unii pozostały 22 stany - jej mieszkańców i zwolenników nazywano jankesami
• marzec 1861 roku - Lincoln został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta - w przemówieniu inauguracyjnym oświadczył, że Unia nadal istnieje i nie ma możliwości wystąpienia z niej, ale równocześnie zastrzegł, iż rząd federalny nie zaatakuje zbuntowanych stanów, o ile te nie uczynią tego pierwsze
• 12 kwietnia 1861 roku - wojska Karoliny Południowej ostrzelały garnizon Fortu Sumter w Charleston, który pozostał wierny Unii - w ten sposób rozpoczęła się wojna secesyjna (1861 - 65)
• Unia miała nad Konfederacją przewagę liczebną i gospodarczą, jednak Konfederaci dysponowali lepszą kadrą dowódczą w armii i większą ilością ludzi pod bronią w chwili wybuchu konfliktu
• jednym z najwybitniejszych dowódców, a później głównodowodzącym Konfederatów był generał Robert Lee, który wprawdzie nie sympatyzował z secesją, ale pozostał lojalny wobec rodzinnego stanu, Wirginii, który przyłączył się do secesji
• kwiecień 1861 roku - Unia wprowadziła blokadę wybrzeży Konfederacji
• czerwiec 1861 roku - stolicą Konfederacji zostało Richmond w Wirginii
• 21 lipca 1861 roku - bitwa nad rzeczką Bull Run - klęska Unii
• 9 marca 1862 roku - pierwsza w historii bitwa okrętów pancernych w zatoce Cheasapeake
• 29 - 30 sierpnia 1862 roku - druga bitwa nad Bull Run - sukces Konfederatów
• 17 września 1862 roku - nierozstrzygnięta bitwa pod Antietam, ale generał Lee zdecydował się wycofać - Unia uznała to za sukces
• 23 września 1862 roku Lincoln ogłosił, że jeśli do 1 stycznia 1863 roku zbuntowane stany nie wrócą do Unii, to ich niewolnicy uzyskają wolność i będą mogli wstępować do armii Stanów Zjednoczonych
• 1 stycznia 1863 roku - dekret o zniesieniu niewolnictwa w zbuntowanych stanach, a równocześnie wydano  tzw. Homestead Act (Akt o Domostwach), który zapewniał każdemu obywatelowi prawo nabycia od rządu za minimalną cenę 64 hektarowych działek ziemi na wolnych obszarach na zachodzie
• marzec 1863 roku - na Północy wprowadzono przymusową służbę wojskową
• 1-3 lipca 1863 roku - bitwa pod Gettysburgiem - wojskami Unii dowodził generał George Meade, a Konfederacji generał Lee - klęska Konfederatów
• lipiec 1863 roku - generał Ulisses Grant zdobył Vicksburg, a tym samym całe dorzecze Missisipi zostało opanowane przez Unię, dzięki czemu Konfederacja została rozcięta na dwie części
• marzec 1864 roku - Grant został głównodowodzącym wojsk Unii
• maj 1864 roku - generał William T. Sherman wyruszył na czele armii Unii na podbój Georgii i w grudniu 1864 roku dotarł do Savannah i Oceanu Atlantyckiego, ponownie dzieląc Konfederację - Sherman stosował taktykę spalonej ziemi, łamiąc tym samym morale przeciwnika
• podobną taktykę zastosował inny generał Unii, Philip H. Sheridan w dolinie rzeki Shenandoah
• taktyka Shermana i Sheridana przyniosła efekty - z armii konfederatów zdezerterowało 2/3 żołnierzy
• listopad 1864 roku - wybory prezydenckie ponownie wygrał Lincoln
• 9 kwietnia 1865 roku - w Appomatox generał Lee podpisał przed Grantem akt kapitulacji
• 14 kwietnia 1865 roku - Lincoln został zamordowany w teatrze przez aktora Johna Bootha - nowym prezydentem został dotychczasowy wiceprezydent, Andrew Johnson, który pochodził z Południa, co przesądziło o przyjęciu wobec pokonanego Południa łagodnego kursu
• grudzień 1865 roku - Kongres przyjął 13 poprawkę do konstytucji znoszącą niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych
• Murzyni uzyskali wprawdzie wolność, ale początkowo nie posiadali praw wyborczych, nie mogli sprawować urzędów i występować w sądach przeciw białym - tym samym utrzymał się stan ich dyskryminacji
• 1866 rok - w Tennesee powstał Ku-Klux-Klan - organizacja, która terroryzowała Murzynów
• 1870 roku - na mocy 15 poprawki zagwarantowano Murzynom prawa wyborcze